Yükümlülük

İhracattan Doğan Yükümlülükler

İhracat yapan firmaların, yaptıkları ihracat dolayısı ile bir takım yükümlülükler altına girmeleri söz konusu olmaktadır. Ayrıca firmaların ihracattan doğan bazı avantaj ve haklardan yararlanması da söz konusudur. Gerek yükümlülükleri yerine getirebilmek, gerekse ihracattan doğan avantaj ve haklardan yararlanabilmek için, firmaların bu konular hakkında bilgi sahibi olmaları, yükümlülük ve avantajlara bağlı olarak hem yabancı alıcılarla pazarlık aşamasında hem de fiili ihracat aşamasında bazı noktalara dikkat etmeleri gerekmektedir.
 

İhracat yapan firmaların, ihracattan doğan başlıca yükümlülükleri

Dahilde işleme izin belgeleri kapsamında yapılan ihracatlarda, ihracat taahhüdünün kapatılması,
İhracatın finansmanı veya ihraç malının üretimi amacıyla kredi kullanılmış olması durumunda, kredi taahhüdünün kapatılması,
 

İhracat dolayısı ile yararlanılabilecek başlıca avantajlar :

• İhracatçı ya da imalatçı firma üzerinde kalan KDV yükünün, KDV mevzuatının çizdiği sınırlar dahilinde, tecil-terkin, mahsup ve iade mekanizması ile firmalar üzerinden alınması,
• İhracat dövizlerinin ithalat ve ihracatla ilgili görünmeyen işlemlerin finansmanında kullanılması hakkının elde edilmesi,
• Bazı tarım ve işlenmiş tarım ürünleri için Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu'ndan sağlanan desteklerin elde edilmesi,
• Belirlenmiş ihracat performansının aşılması suretiyle Dış Ticaret Sermaye Şirketi statüsünün elde edilmesi,
• Belirlenmiş ihracat performansının aşılması suretiyle, %10 teminat karşılığı KDV iadesi alınmasının sağlanması

Dahilde İşleme İzin Belgeleri Kapsamında Yapılan İhracat ve İhracat Taahhüdünün Kapatılması 

Dahilde İşleme İzin Belgesi kapsamında ithalat ve ihracat yapan firmalar bu belgeler kapsamında ithalat yapmışlar ise, bu ithalatlara karşılık gelen ihracatları, dahilde işleme izin belgesinde belirtilen süre ve koşullarda realize etmek ve dahilde işleme izin belgesinin süre bitimini (ek süreler dahil) müteakip üç ay içerisinde taahhüt kapatma işlemini tamamlamak üzere gerekli bilgi ve belgelerle bağlı bulunduğu ihracatçı birliği genel sekreterliğine başvurmak zorundadırlar.

İhracat Kredi Taahhütlerinin Kapatılması 

İhracat yapan yada ihrac edilecek olan malları üreten firmalar, ihracat ve üretimin finansmanı amacıyla özel bankalar veya Türk Eximbank kaynaklarından TL veya döviz olarak kredi kullanmaları veya Türkiye'deki bankalar aracılığı ile yabancı finans kuruluşlarından döviz kredisi kullanmaları durumunda, bu kredilerle ilgili vergi resim ve harçlardan istisna tutulmaktadırlar. Bu kapsamda istisna tutulan vergi ve resimler, Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi, Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu ve Damga Vergisidir. Normal kredi kullanıcıları bu vergileri ödemek zorunda iken, ihracat ya da ihracat için üretim amacı ile kredi kullanan firmalar bu mali yüklerden muaf tutulmaktadır.

Bu şekilde ihracatın finansmanı amacıyla kredi kullanmak isteyen firmalar, kredi kullanacakları kuruluşa bunu yazılı olarak belirtmeleri üzerine kendilerinden kredi ile ilgili bu vergiler tahsil edilmemekte, ancak teminata bağlanmaktadır.

Vergi, resim ve harç istisnasından yaralanarak kredi kullanan firmalar, devlete karşı ,bu kredilere karşılık gelen ihracatı gerçekleştirme taahhüdü altına girmiş olurlar. Bu tür ihracat kredilerinin vadesi en çok bir yıl olup Dahilde İşleme Rejimi Kararı ya da Türk Parasının Kıymetinin Korunması İle İlgili 32 Sayılı Karar kapsamındaki mücbir sebeplerden birisinin varlığı halinde ek süre alınması mümkün bulunmaktadır. Firmalar kredi süresi ya da kendilerine tanınan ek süreler içinde taahhüt ettikleri ihracatı gerçekleştirmek ve ihracat bedeli dövizleri ise kambiyo mevzuatının tanıdığı azami süre içinde yurda getirerek bir banka veya özel finans kurumuna satmak ve bunları kredi kullandıran kuruluşa belgelemek suretiyle kredi taahhüdünü kapatmak zorundadırlar.

İhracat veya ihraç edilecek ürünlerin üretimi için kredi kullandığı halde bununla ilgili ihracat taahhüdünü yerine getirmeyen firmalar, başlangıçta muaf tutuldukları vergi ve harçları gecikme zamları ile birlikte ödemek zorunda kalırlar.

Türk Eximbank kaynaklarından kredi kullanan firmalar kredinin alınışı ve kredi taahhütlerinin kapatılması ile ilgili olarak bu bankaca belirlenen uygulama usul ve esaslarına uymak zorundadırlar.

İhracatta Katma Değer Vergisi İadesi 

İhraç edilen malların üretimi amacıyla, hammadde ve diğer girdilerin tedariki esnasında ödenmiş olan Katma Değer Vergileri'nden, ihracatı ya da ihraç edilen malların imalatını yapan firmalar üzerinde kalan kısmı, ihracattan sonra ilgili firmalara iade edilmektedir. Firmalar, ihracat dolayısı ile üzerlerinde kalan KDV'yi ihracattan sonra ne kadar erken geri alabilirler ise, bu kendileri için o kadar yararlı olmaktadır.

İmalatçı ya da ihracatçı firmalar üzerlerinde kalan KDV yükünü, KDV iadesi yolu ile hızlı bir şekilde üzerlerinden atabilmeleri için aşağıdaki hususlara dikkat etmeleri gerekmektedir:

İhraç edilecek malların üretimi ile ilgili hammadde ve her türlü girdinin satın alındığı firmaların kayıt altında firmalar olmasına hatta bunların altında bulunan firmaların da kayıtlı firmalar olmasına mümkün mertebe dikkat etmelidirler. Piyasada olabilecek ''naylon fatura'' uygulamalarından ve ilgili firmalardan uzak durmalıdırlar.

Tecil-terkin ve mahsup gibi KDV mevzuatının ihracatla ilgili esneklikleri iyi bilinmeli ve uygulanmalıdır.

Üretim ve ihracatın çeşitli aşamalarında ortaya çıkan zaman kayıpları en aza indirilmelidir. Fiili ihracatı geciktiren her faktör, ihracatta KDV iadesini de geciktirmektedir.

İhracatta KDV iadesi ile ilgili yöntemler iyi bilinmeli ve iade için zamanında başvuru yapılmalıdır.

Yükümlülükleri Yerine Getirmek ve İhracattan Doğan Haklardan Yararlanabilmek Açısından Dikkat Edilecek Noktalar

1. İthalatçı firma ile en azından aşağıdaki hususları kapsayan bir anlaşma yapmak, mümkünse bu anlaşmanın yazılı olarak yapılması oldukça yararlı olmaktadır.

• Alım satım konusu malın cinsi, miktarı, birim fiyatı ve toplam değeri,
• Ödeme şekli (yani ithalatçının mal bedelini ne zaman ve hangi koşullarda ödeyeceği),
• Teslim şekli (ihracatçının malı hangi koşullarda teslim edeceği)
• Taşıma
• Sigorta
• Tali taşıma
• Yükleme boşaltma
• Taşıma ile ilgili ambalajlama masraflarının ihracatçı firma mı yoksa ithalatçı firma tarafından mı üstlenileceği, hususları uygun ''incoterm'' ile tanımlanmalıdır.
• Teslim tarihi veya teslim süresi
• Yükleme ve teslim yerleri
• Sevkiyat öncesi muayene
• Satıcı tarafından hazırlanarak alıcıya gönderilecek olan dokümanlar.
• Kalite ve miktarda vuku bulabilecek farklılıklarda kabul edilebilirlik limitleri
• Uyuşmazlık durumlarında bunların çözüm şekilleri

2. Üretim veya tedarik yukarıdaki koşullar göz önünde bulundurarak yapılmalıdır.

3. Gümrükleme evrakının tanziminde 1.maddedeki hususlar göz önünde bulundurulmalıdır.

Aşağıdaki evraklar gümrükleme evrakı olarak işlem görmektedir :

• Gümrük beyannamesi
• Türkçe fatura
• Koli/ ambalaj listesi
• AB ülkelerine yapılan ihracatta ATR belgesi
• EFTA ve Serbest Ticaret Anlaşması yapılan ülkelere yapılan ihracatta EUR-1 belgesi
• Standardizasyon, sağlık, bitki sağlığı, vb nedenlerle hazırlanması gereken belgeler.
• ABD'ye yönelik kısıtlamaya tabi mal ihracında vize faturası
• Kanada'ya yönelik kısıtlamaya tabi mal ihracında EID belgesi

4. İhraç konusu malları imal eden firmalar, gümrük beyannamesinin imalatçılarla ilgili bölümünde belirtilmelidir. Bu husus imalatçı firmalara KDV iadesinin yapılması, dahilde işleme izin belgesi kapsamındaki ihracat taahhütlerinin kapatılması, ihracatçı firmalar adına gelen ihracat dövizlerinin imalatçı firmaların döviz ödemelerine mahsuben kullanılabilmesi açısından önem taşımaktadır.

5. Tahsil belgelerinin düzenlenmesinde 1. maddedeki hususlara uyulmalıdır.

Başlıca Tahsil Belgeleri :

• Yabancı fatura (invoice):Gümrükleme amacıyla kesilen Türkçe fatura ile uyumlu olmalıdır.
• İthalatçının ülkesinde işlem görmeye müsait koli/ambalaj listesi (packing list)
• Taşıma belgesi(Deniz veya havayolu konşimentosu, demiryolu hamule senedi, kara taşıması belgeleri veya kombine taşıma belgeleri)
• AB ülkelerine yapılan ihracatta gümrük idareleri tarafından vize edilmiş ATR belgesi,
• Türkiye'nin serbest ticaret anlaşması yaptığı ülkelere yapılan ihracatta EUR-1 belgesi,
• Alıcı tarafından istenmesi durumunda menşe şahadetnamesi veya ihracatın yapıldığı ülkeye göre özel menşe şehadetnamesi,
• İhraç konusu malın cinsi, alıcının ülkesi ve ticari muamelenin gereği olarak alıcının malı ithal etmesinde kendisine kolaylık sağlayacak diğer belgeler.
• AB ülkelerine yapılan ihracatta gümrük idareleri tarafından vize edilmiş ATR belgesi,
• Türkiye'nin serbest ticaret anlaşması yaptığı ülkelere yapılan ihracatta EUR-1 belgesi,
• Alıcı tarafından istenmesi durumunda menşe şahadetnamesi veya ihracatın yapıldığı ülkeye göre özel menşe şehadetnamesi,
• İhraç konusu malın cinsi, alıcının ülkesi ve ticari muamelenin gereği olarak alıcının malı ithal etmesinde kendisine kolaylık sağlayacak diğer belgeler.