Moda Markaları Depremin Vurduğu Türkiye'de Çalışanları Nasıl Koruyabilir?

Türkiye’nin önemli bir kesimini ve Suriye’nin bazı kısımlarını vuran depremlerin ardından toparlanma çabaları
devam ederken, işgücü kampanyacıları #PayYourWorkers başlığıyla Türkiye’deki hazır giyim ve tekstil işçilerini
destekleme konusunda çağrı yapıyor.

#PayYourWorkers, işçilerin hali hazırda deprem nedeniyle katlanmakta oldukları acılara ilaveten mali sıkıntıyla
boyunduruk altına alınmaması gerektiğini belirterek mali yardım talep ederek Türk hükümetiyle beraber fabrika
sahipleri ve depremden etkilenen bölgelerden alım yapan uluslararası markalara çağrı yaparken, kampanyaya
aralarında Asia Floor Wage Alliance ve Clean Clothes Campaign’in de yer aldığı 280’den fazla
uluslararası ticaret birliği ve sendika destek veriyor.

Birçok fabrikanın teslimatlardaki gecikmeler nedeniyle alıcılarından gelecek mali cezalardan korktukları
için kısa sürede dikkatsiz bir biçimde açıldığının belirtildiği #PayYourWorkers açıklamasında, fabrikaların
depremden bir hafta sonra çoğu aile üyeleri veya evlerini kaybetmiş işçileri iş başına çağırdığı ifade edildi.

IAF Başkanı, İHKİB ve TGSD Yönetim Kurulu Üyesi Cem Altan #PayYourWorkers iddialarını duyduğunda
şaşırdığını söylerken, deprem sonrasında çoğu markanın Türkiye’ye yardımda bulunduğunu,
ayrıca herhangi bir üretimi iptal etmeyip geç sevkiyatlar için tedarikçilerini cezalandırmayarak katkıda
bulunduklarını kaydetti. Cem Altan, işçilerin istihdam edilebilmesi için tedarikçilerin üretim hatlarını
yeniden başlatmalarının önemli olduğunu belirtirken, bölgedeki tüm işçilerin hem Türk hükümeti
hem de istihdam edildikleri şirketler tarafından desteklendiğini, ayrıca TİM, TGSD gibi
kuruluşların da konaklama gibi hususlarda katkı sağladığını ifade etti.

İHKİB Sürdürülebilirlik Komitesi Başkanı Selçuk Mehmet Kaya Türk hazır giyim sektörünün
uzun yıllar uluslararası alıcılarla iyi bağlantılar kurduğunu, ayrıca belirli sorunları
ele almak için dahili çalışma grupları kurulduğuna dikkat çekerek, alıcıların değer
zinciri yaklaşımına sahip olmasını takdir ettiklerini ifade etti.

İHKİB Başkan Yardımcısı Mustafa Paşahan ise etkilenen bölgelerdeki üretimin birkaç ay içerisinde
normale dönmesini beklediklerini, Malatya ve Adıyaman’daki tesislerdeki hasarın sınırlı olduğunu,
felaketin hazır giyim üretimi üzerindeki etkisinin %1’den fazla olmayacağını kaydetti.

Depremden etkilenmeyen bölgelerdeki kapasitenin yüksek olduğunu, İHKİB’in geliştirdiği bir
mekanizma ile alıcıların teslim tarihlerini karşılamak üzere üretimin başka bölgeye
kaydırılabileceğini belirten Paşahan, asıl sorunun depremzedenin psikolojisi olduğunu,
şehir sakinlerinin çoğunun deprem trajedisi nedeniyle söz konusu illerden kaçtığını
ifade ederek normalleşmek için daha fazla zamana ihtiyaç bulunduğunu kaydetti.

Yine de #PayYourWorkers birçok tedarikçiyi iflasın eşiğine getiren Covid-19 pandemi
dönemindeki hataları tekrar etmemek üzere markaları uyarıyor. Kampanya metninde
işten çıkarmalar, ücretsiz izinler veya ciddi şekilde azaltılan çalışma saatleri ile karşı
karşıya kalan yüz binlerce işçi, açlık ve yoksunlukla mücadele ettikleri yoksulluk
sınırının daha da altına düşmüş olduğu belirtilirken, markaların tedarikçileri kendi
başlarının çaresine bırakmak yerine bu krizi sorumlu bir şekilde yönetmeleri gerektiği,
tedarikçilere ve çalışanlara karşı yükümlülüklerini yerine getirmesi gerektiği vurgulanıyor.