Daha Hızlı Moda-Hazırgiyim Takvimi Nasıl Kısaltılır?

Uluslararası sektörel bir haber sitesinde yer alan bir makalede hazırgiyim sektörünün tasarımdan satış sonrasına kadar üretim süreçlerinin kısaltılmasına dair gelişmeler ve öneriler yer almaktadır. 

McKinsey’nin yeni öngörü raporuna göre daha hızlı moda üretimi için firmaların kendi içlerindeki iş birliğini arttırmaları, müşteri geri bildirimlerinden faydalanmaları ve değer zincirini dijitalleştirmeleri gerekmektedir. 

Burberry ve Tom Ford 2016 yılında “Şimdi Gör ve Şimdi Al” konseptini başlattıklarında kuşku ve heyecanla karşılanmışlardır. Bu konsepte göre özellikle milenyum jenerasyonu son moda ürünlerine sahip olmayı aylarca beklemek yerine anında edinerek mutlu olmaya alışmıştır.

Forever 21, H&M, Inditex ve Primark gibi “hızlı moda” markaları podyumda yeni sergilenmiş moda ürünlerinin replikalarını üretip haftalar içinde mağazalarda satışa sunmaktadır. Hazırgiyim perakende satışları 2017 yılında ortalama %3,5 oranında artarken bu markaların cirolarının aynı dönemde ortalama %8,2 oranında artmasından tüketicilerin markaları ödüllendirdiği görülmektedir.  Aynı satış modeliyle birlikte lüks moda firmaları da New York, Londra, Milan ve Paris’te gerçekleştirilen Fashion Week etkinlikleri kapsamında medyada yer alıp, buradan elde ettikleri sonuçları kapsamlı satış kampanyalarına aktarmaktadırlar.

“Şimdi Gör ve Şimdi Al” konseptinin uzun dönemde sürdürülebilir olup olmaması ise moda firmalarının süreçlerini ve düşünce yapılarını düzenlemelerine bağlıdır.

Moda Döngüsünün Evreleri

Genel olarak bakıldığında moda döngüsünde üç evre bulunmaktadır: Planlama, tasarım ve ürün geliştirme; satış ve üretim ile teslimat. Her bir sürecin uzunluğu firmadan firmaya değişiklik göstermekle birlikte en kısa 12 ile en uzun 30 hafta arasında bir zaman almaktadır.

Planlama, tasarım ve ürün geliştirme aşaması firmalar arasında en çok farklılık gösteren ve en uzun olan aşamadır. Bununla birlikte üretim takvimini kısaltmanın yolu da bu aşamadan geçmektedir.

Moda döngüsü aşamalarının uzunluğu firmanın iş modeli ve alıcının çeşitlendirmesi gibi bazı faktörlere bağlıdır. Örneğin dikey konumlanmış H&M ve Zara gibi firmalar daha hızlı karar verip satış kısmını kendi mağazalarında faaliyet gösterdikleri için atlayabilmektedir. Bir marka içinde bile farklı ürün grupları farklı takvimlere sahip olabilir. Kadın üst giyim ürünleri kadın denim ürünlerinden çok daha sıklıkla değişmektedir. Düz beyaz tişört gibi temel ürünler sezonsuz ürünler olarak da kabul edilebilir çünkü bu ürünler diğerlerine göre daha tahmin edilebilir bir satış grafiğine sahiptir. Buna rağmen Uniqlo gibi temel ürün üreticilerinden bazıları moda döngü sürelerini kısaltmanın yollarını sürekli aramaktadır.

Her Aşamayı Hızlandırmak

Pazara sürüm süresini kısaltmak için ilk adım firmanın iş modelini, alıcıların talepleri ve kendi takvimlerini kısaltmayı başarmış rakiplerin değerlendirmelerini dikkate alarak tüm moda döngüsü için uygulanabilir bir hedef süre belirlenmesidir.

Planlama, tasarım ve ürün geliştirme

İlk aşamada finans birimi koleksiyon için finansal hedefler belirlerken yaratıcı ekip de her bir kategori için yeni sezonun eğilimlerine uygun yönelimi belirlemelidir. Ürünlerin tarzı, kumaşların dokusu seçilecek olan renkler gibi konularla birlikte satış fiyatlarının hangi aralıkta olacağı da bu aşamada yaratıcı ekip tarafından kararlaştırılması gereklidir.

Bazı hazırgiyim firmalarında finans ve yaratıcı ekipler bir diğerinin ne yaptığını bilmeden ayrı şekilde çalışmaktadır. Bu da etkisizliğe ve aynı işi yeniden yapmak zorunda kalmaya neden olmaktadır. Önde gelen üst düzey firmalar bunun yerine hem finans hem de yaratıcı ekipten kişilerin olduğu merkezi bir yapılanmaya gitmektedir. Bu yapılanmayla birlikte moda döngüsü içinde erken aşamada ana plan sağlam bir şekilde oluşturulmakta ayrıca gereksiz süreç tekrarlamaları da ortadan kalktığı için ilk aşamada süre kısalabilmektedir.

Bir önceki yılın satış verilerinin incelenmesi, tüketici görüşlerinin dikkate alınması ve gelişmiş analiz araçlarının kullanılmasıyla birlikte öngörülerin çok daha güvenilir olması sağlanabilecektir. Böylece bir gömleğin renginden dolayı mı iyi sattığı, yoksa kesim ya da logo tasarımı nedeniyle mi tercih edildiği, belli bir müşteri profili tarafından mı satın alındığı gibi soruların cevapları en başta verilmektedir.

Daha ilerici bir bakışa sahip olan firmalar ise online araştırma sonuçları, sosyal medya eğilimleri ve rakiplerin internet sitelerini de analiz araçları arasına katarak oluşmaya başlayan eğilimlerle birlikte modası geçen eğilimleri de izleyebilmektedirler.

Tüketici görüşlerini bir araya getirdikten sonra bunları kullanarak karar verme mekanizmasını etkileyecek görüşler çıkarmak asıl önemli olan noktadır. Özellikle kendi işlerini verilerden ziyade yaratıcılıkla yönlendiren moda firmaları için bu ayrı bir öneme sahiptir.

En başarılı firmalar sanat ve yaratıcılık arasında denge kuranlardır. Bu firmalar gelişmiş-analitik sistem ve araçlara yatırım yaparken, organizasyonları içinde “çevirmenler” ve “bağlantı kuranlar” olmasına da dikkat etmektedirler. Çevirmen ve bağlantı kuranlar firmanın iş süreçlerini bilen ve anlayan ayrıca içsel karar alıcıların gözünde güvenirliği olup analist ve tasarımcılar arasındaki boşlukları doldurmaktadırlar.

Satış

Dijital ortamda hazırlanan üç boyutlu prototipler, numune gönderimi konusunda zaman kazandırmaktadır. Dijital prototipler sayesinde daha küçük alıcılara koleksiyon tamamı online olarak gönderilebilmekte, daha büyük çaptaki alıcılara ise birkaç adet fiziki numune yapıldıktan sonra kalan koleksiyon online dijital mağazalar üzerinden sunulabilmektedir.

Bu noktada sanal koleksiyonlara dokunmak, kumaşı hissetmek ya da denemek mümkün olmadığı için bir dezavantaj oluşabileceği fikri akıllara gelmektedir. Ancak alıcıların belirttiğine göre üç boyutlu tasarımlar üzerinde yapılması istenen değişikliklerin hızlı bir şekilde yapılabilmesi; renk, model ya da tarz değişikliklerin anında tasarıma yansıtılabilmesi esnek bir çalışma ortamı doğurmaktadır.

Teknoloji geliştikçe dijital prototipler gerçeğe çok daha yakın bir hale gelmekte ve daha çok firma tarafından tercih edilmektedir.

Üretim ve Teslimat

Üretim ve teslimat süreçlerinin kısaltılması diğer süreçler kadar kolay görünmese de bu konuda da dikkate değer çalışmalar yapılmaktadır. Bu konuda ilk akla gelen uygulama örnekleri imalatçılar noktasında görülmektedir. Önde gelen moda firmaları için çalışan imalatçılar belli durumlarda inisiyatif alarak işlerin daha hızlı ilerlemesini sağlayıp böylece üretim safhasını on güne kadar kısaltmaktadır. Bazı moda firmaları ise kalite kontrol gibi belli işlemleri kendi fabrika bünyelerinde toplayarak numunelerin birimler arası gidip gelmesini engelleyerek süreden tasarruf etmektedir.

Kapasite planlaması ve üretimden önce satın almalar için pek çok firmada tasarım ekipleri kendi takvimlerine göre ihtiyaçları olan kumaş ve malzemeleri satıcılara bildirip fabrika kapasitesini de önceden kontrol etmektedir. Buna karşın, en iyi uygulama örneklerinin görüldüğü fabrikalarda uygulanan merkezi bir tedarik zinciri planlama ekibi sayesinde ise üretim süreci 6 ay kadar kısaltılabilmektedir.

Geleneksel moda firmaları takvimlerine yalnızca görünüşte değil tüm faaliyetlerini ve süreçlerini içerecek değişiklikler yapmalıdır. Aynı zamanda kurumsal organizasyonları içerisinde çalışanların vizyonu da buna göre oluşturulmalıdır. Böylelikle hazırgiyim üreticileri organizasyon süreçlerini kısaltarak karlılıklarını arttırabileceklerdir.