Avrupa Birliği – Orta Asya Zirvesinde İşçi Haklarına Odaklanma Çağrısı

İnsan hakları örgütleri, bağımsız sendikalar, marka dernekleri ve diğerlerinden oluşan bir koalisyon olan Cotton Campaign, Avrupa Birliği'ni (AB) sürdürülebilir pamuk ve tekstil sektörlerini teşvik etmek için temel işçi haklarını korumaya ve desteklemeye odaklanmaya çağırdı.

AB'nin ilk AB-Orta Asya Zirvesi 3-4 Nisan tarihlerinde Özbekistan'ın Semerkant kentinde gerçekleştirildi. Zirvede Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan, Özbekistan devlet başkanları ve AB temsilcileri bir dizi önemli anlaşmaya imza attı.

Taraflar, AB-Orta Asya ilişkilerini stratejik ortaklık düzeyine çıkarma konusunda mutabakata varırken, AB, 2019 Orta Asya AB Stratejisi'nde belirlenen hedeflere olan bağlılığını yineledi. Tüm katılımcılar, BM Şartı'nda belirtilen uluslararası hukuk ilkelerine sıkı sıkıya bağlı kalarak barışı, güvenliği ve demokrasiyi teşvik etme konusunda iş birliği yapma taahhüdünde bulunurken, tüm devletler uluslararası ilişkilerde güç kullanmaktan veya güç kullanma tehdidinde bulunmaktan kaçınma yükümlülüklerini teyit etti ve çatışmaların uluslararası insancıl hukuka saygı gösterilerek barışçıl yollarla çözülmesinin önemini vurguladı.

Zirvede imzalanan Niyet Beyanında kritik hammaddelerde artırılmış iş birliğinin yanı sıra işbirliğini daha da ileriye taşıyacak, ekonomik dayanıklılığı güçlendirecek ve daha yeşil ve daha dijital bir ekonomiye geçişi destekleyecek adımlar atılması kararları alındı.

Yenilikçi su-enerji işbirliği stratejilerinin sürekli uygulanması konusunda hem AB hem de Orta Asya liderleri tarafından mutabakata varılırken hem AB hem de Orta Asya liderleri, hukukun üstünlüğü, insan hakları ve temel özgürlüklerin temel değerler olarak korunması konusundaki ortak taahhütlerini yinelediler.

Zirve öncesinde ise Cotton Campaign tarafından üst düzey AB yetkililerine, Özbekistan ve Türkmenistan ile yapılan görüşmeler kapsamında, örgütlenme özgürlüğü ve toplu sözleşme hakları da dahil olmak üzere işçi haklarının önceliklendirilmesini savunan bir bildiri gönderildi. Cotton Campaign Kıdemli Direktörü Raluca Dumitrescu, örgütlenme özgürlüğü ve toplu pazarlık hakkının, işyeri demokrasisinin temeli ve istikrarlı tedarik zincirlerinin anahtarı olduğunu ifade etti.

Özbekistan, son üç yıldır yıllık pamuk hasadında devlet eliyle uygulanan zorunlu çalışmayı ortadan kaldırdı, ancak zorunlu çalışmaya bağlı riskler devam ediyor.

Kasım 2024'te Uluslararası Gıda, Tarım, Otel, Restoran, Catering, Tütün ve İlgili İşçi Dernekleri Birliği (IUF) tarafından Özbekistan hükümetine karşı ILO Örgütlenme Özgürlüğü Komitesi'ne resmi bir şikayette bulunuldu.

Türkmenistan'ın durumunda, pamuk hasadının ILO tarafından izlenmesini kolaylaştıran iki ardışık İşbirliği Yol Haritası aracılığıyla Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ile etkileşimde bulunulmasına rağmen (her ne kadar engeller olsa da), bu hasatlar sırasında sistemsel devlet tarafından dayatılan zorunlu çalışma devam ediyor. Hükümet ayrıca zorunlu çalışmayla mücadele ve kalıcı reformlar sağlamak için gerekli olan medeni özgürlükleri de ağır bir şekilde bastırıyor.