Uygur Türkleri Konusu Nedeniyle NBA Zor Durumda

ABD başta olmak üzere Batılı ülkelerin Uygur Türklerine soykırım yapıldığı iddiasıyla bazı Çinli yetkililere ve şirketlere
yaptırım uygulamasıyla birlikte Çin ile Batı arasındaki mücadelenin yeni aşamasında özel şirketler ve markalar
Çin’in hedefi haline geldi. Bu çatışmanın ana aktörü de Çin’in Sincan Bölgesi pamuğu.  

Bilindiği üzere Çin’in Sincan Bölgesinde Çin hükümetince Uygur Türklerine karşı uygulanan politikalar, insan hakları
ihlalleri ve zorla pamuk toplattırılması nedeniyle önce ABD Çin’den Sincan pamuğu ve bu pamukla üretilen ürünlerin
ithalatını yasaklamış, bazı markalar da bu kararı takiben ürünlerinde Sincan pamuğu kullanmayacaklarını açıklamıştı. 

Köle işgücü ve angarya iddiaları üzerine başta H & M, Uniqlo, Burberry, Lacoste, Adidas ve Nike olmak üzere Batılı markalar
Sincan pamuğunu kullanmayacaklarını ilan edince, Çin hükümeti ve tüketicisi büyük tepki gösterdi. Çin Dışişleri Bakanlığı’nın
ön ayak olduğu kampanya ile Çin genelinde bu markalara karşı büyük bir boykot başladı. Özellikle H & M markası,
bu boykot kampanyasının birinci hedefi haline geldi ve Çinli sosyal medya kullanıcılarının saldırılarına maruz kaldı.
Bu markanın ürünleri Çin’deki neredeyse tüm online alışveriş sitelerinden kaldırıldı. 

Batılı markalar Sincan pamuğunu boykota devam etmek ya da Çin pazarına erişimi kaybetmek riskiyle karşı karşıyalar.
Örneğin Çin, H & M’in dünyada 4. büyük pazarı. Nike için ise 3. büyük pazar. Çin genelinde bu markaların mağazalarında
alışveriş yapanların sayışında son dönemde büyük düşüş gözlemlenmektedir. Çinlilerin çoğunun artık
yerli markaları tercih ettiği kaydedilmektedir. 

Bu konudaki son gelişme ise ABD’de bir senatör ve temsilciler meclisi üyesi tarafından temsil edilen
Kongre Komitesi tarafından National Basketball Players Association’a gönderilen mektup ile bazı
NBA oyuncularının Anta, Li-Ning ve Peak gibi Çinli spor markalarıyla anlaşmalı oldukları hatırlatılarak
bu markaların Sincan pamuğu kullandıklarını kabul ettikleri, bu yüzden NBA oyuncularının
bu anlaşmaları sürdürmemesi gerektiği belirtilmektedir. 

Bu mektupla NBA, Uygur Türklerine uygulanan kötü muamele ve insan hakları konusunda uyarılmış oldu. 

Diğer yandan, Çin’de ise Batılı markalara olan boykot nedeniyle Çin markaları satışlarını son dönemde
artırmış bulunmaktadır. Anta ve Li-Ning spor markalarının son dönemde satışlarını
yüzde 10-20 oranında artırdığı kaydedilmektedir. 

Buna karşılık Nike ve Adidas gibi Batılı markaların yüzde 20 ile yüzde 50 arasında ciro kaybına uğradığı belirtilmektedir. 

Skechers ise Sincan Bölgesinde bulunan fabrikasını sık sık denetlediğini ve zorla çalıştırma olmadığını belirtirken,
markanın Çin satışlarında düşüş olmadığı belirtilmektedir. Buna karşın Batılı
bazı STK’lar veUygur derneklerinin ise ikna olmadığı görülmektedir.